Viêm đường tiết niệu thuộc phạm vi chứng “ngũ lâm” trong Đông y. Nguyên nhân chủ yếu do thận hư và bàng quang thấp nhiệt, gặp phải các tác nhân như phòng lao quá độ, tình dục không điều hòa, giận dữ, ăn uống thái quá, thiếu khoa học... làm suy giảm chính khí quá mức. Người bệnh thường đi tiểu nhiều lần, tiểu dắt buốt, bí tiểu, muốn tiểu nhưng không tiểu được hoặc tiểu không hết, nước tiểu có thể đục, sậm màu hoặc có máu, bụng dưới đau từng cơn...

Sau đây là một số bài trà thuốc tốt cho người bệnh.

Bài 1: hải kim sa 30g, trà 15g, gừng tươi 2 nhánh, cam thảo 5g. Hải kim sa, trà tán bột. Ngày dùng 2 - 3 lần, mỗi lần lấy 9g bột và cho thêm cam thảo, gừng nấu nước uống. Công dụng: thanh nhiệt thông lâm, lợi tiểu tiêu chướng. Chữa tiểu tiện không thông, đái dắt, bụng dưới đau tức.

Hải kim sa.

Bài 2: hạt ích mẫu, chè mỗi thứ 6 - 9g. Cho 2 vị vào nồi, đổ 600ml nước đun sôi còn 300ml hoặc đun sôi trong 20 phút. Ngày 2 thang, uống nóng lúc đói. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp, thông lâm, trị tiểu đục, tiểu ra máu, tiểu dắt, nóng buốt.

Bài 3: kim tiền thảo 30 - 60g, ngọc mễ tu (râu ngô) 30 - 60g, chè 5g. Cho cả 3 vị vào nồi, đổ nước ngập thuốc đun sôi 10 - 15 phút, chắt lấy nước, rồi lại đổ nước vào đun tiếp như vậy. Hợp hai nước lại chia uống dần trong ngày. Hoặc các vị tán thành bột thô, cho vào ấm đổ nước sôi hãm trong 20 phút, uống trong ngày. Công dụng: thanh nhiệt, hóa thấp, lợi niệu bài sỏi. Chữa sỏi niệu đạo, sỏi thận, sỏi túi mật...

Bài 4: ngải cứu (cả rễ) 45g, cỏ seo gà 15g, bạch mao căn 15g, mật ong 10g. Ngải cứu, bạch mao căn, cỏ seo gà trộn đều cho vào nồi đổ nước vừa đủ đun sôi trong 15 - 20 phút, lấy nước thuốc hòa mật ong uống nóng. Ngày uống 1 thang chia 2 lần trước bữa ăn. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp, lợi niệu tiêu thũng, mát máu giải độc. Chữa viêm niệu đạo, viêm thận, viêm bàng quang.

Bài 5: hải kim sa 15g, cỏ seo gà 30g, dây mướp đắng 15g, chè 5g. Hải kim sa, cỏ seo gà, dây mướp đắng cho vào nồi, đổ 1 lít nước đun sôi trong 15 - 20 phút, cho chè vào để sôi tiếp 2 phút là được. Uống ngày 1 thang, uống dần. Hoặc cả 4 vị tán bột, cho vào ấm pha nước sôi hãm 15 phút là được. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp, tiêu viêm, giải độc. Chữa viêm đường tiết niệu, viêm thận thủy thũng, sỏi niệu đạo.

Bài 6: vỏ trắng rễ cây liễu 60g, nụ hoa hòe 30g, đường trắng vừa đủ. Cho hai thứ vào nồi, đổ 1.500ml nước, đun cạn còn 500ml, hòa đường đun kỹ. Ngày uống 1 thang thay trà. Công dụng: thanh nhiệt lợi thấp, chữa tiểu tiện bí, đi tiểu buốt. Khi uống phải kiêng rượu và các chất cay nóng. Người có chứng hư hàn hoặc âm hư có nhiệt không được dùng. 

Lương y Đình Thuấn